Umiesz pisać recenzje? A może tylko tak Ci się wydaje? Od trzech lat obserwuję rozwój blogosfery i czytam niezliczoną ilość tekstów, a co za tym idzie znajduję mnóstwo takich, które z "recenzją" nie mają nic wspólnego. Są to zazwyczaj streszczenia książek, po których następuje jednozdaniowa wypowiedź: "książka była fajna, bo mi się podobała", "książka była beznadziejna, bo nie było w niej niczego ciekawego" lub co gorsza "bohater na końcu ginie". Tak nie można!

Poniżej znajdziesz kilka zasad, których przestrzeganie sprawia, że recenzje rzeczywiście przydadzą się czytelnikowi planującemu zakup książki. Pamiętaj, że piszesz dla potencjalnego mola książkowego, który:

• nie zawsze orientuje się w nowościach wydawniczych
• nie jest blogerem 
• nie umie czytać Ci w myślach ☺ 

argumentowanie

Podczas pisania recenzji czeka na Ciebie wiele pułapek, ale w gruncie rzeczy nie jest to zbyt trudne zadanie. Każdy z nas inaczej odbiera sztukę (a jak wiadomo literatura jest sztuką!) dlatego nie narzucaj czytelnikowi własnego zdania. Jeśli w tekście użyjesz właściwych, merytorycznych argumentów, czytelnik samodzielnie wyciągnie wnioski. Pisz o tym, co Twoim zdaniem ułatwia lekturę, wpływa na jej odbiór. Oceniaj styl autora, zastosowanie ciekawych rozwiązań fabularnych, lekkość przekazu, czy wyjątkową dbałość o szczegóły oraz wszystko to, co wydaje Ci się ważne przy wyborze książki. Zadaj sobie pytanie: czy przekonałby mnie ten argument?

podkreślanie wad i zalet książki, nie autora

Istotą recenzowania jest podkreślanie wartościowych, unikalnych treści książki, którą właśnie skończyłeś i umiejętne wytykanie jej wad (jeśli takowe istnieją). Natomiast popularne ostatnio uciekanie się do złośliwości skierowanych na autora może łatwo przeistoczyć się w hejt. Recenzuj książkę, a nie jej autora, rozumiesz różnicę? Naprawdę chcesz budować własną pozycję kosztem pisarzy (zwłaszcza początkujących) nie zawsze odpornych na krytykę? 

Pisząc o zaletach, zwracaj uwagę na takie, które wyraźnie widać (wyjątkowy klimat, łatwość identyfikowania się z bohaterami, oddziaływanie na emocje itd.) Nie krytykuj książki tylko dlatego, że nie podoba Ci się zachowanie bohaterów. Powieść ma "wywoływać obrażenia", niszczyć emocjonalnie lub wręcz przeciwnie: motywować do działania lub refleksji. Najgorsze książki to takie, o których nie pamiętamy już po zamknięciu ostatniej strony. Czy pamiętasz tę, którą właśnie skończyłeś?

Jeśli krytykujesz, rób to konstruktywnie – autor jest ciekawy Twojego zdania, ale tylko wtedy, gdy przedstawisz konkretne argumenty a nie niepodparte niczym epitety.

zbadanie tematu

Aby zrecenzować książkę, trzeba ją przede wszystkim... przeczytać. Oczywiste? Niekoniecznie☺Miło będzie, jeśli w tekście wspomnisz co nieco o autorze (najlepiej, gdy będą to nikomu nieznane fakty, czy anegdotki), tłumaczu, wyglądzie wydania, ale najważniejszą częścią recenzji jest ta, dotycząca samej lektury.

Oceniając kolejną książkę w dorobku autora odnieś się do jego innych dzieł, bądź pozycji podobnych gatunkowo. Pisząc o debiucie, postaraj się o obiektywizm – czy książka wypada dobrze na tle podobnych pozycji? Czy jest zaskakująca, świeża, czy raczej sztampowa?

recenzja, nie streszczenie

Nigdy nie streszczaj przeczytanej książki (chyba, że piszesz wypracowanie z polskiego). Opis fabuły powinien zawierać się w jednym, krótkim akapicie. Jeśli jego objętość stanowi więcej niż ćwierć całego tekstu, to coś jest stanowczo nie tak ☺ Nie wiesz ile treści możesz zdradzić? Zasugeruj się blurbem wydawcy, lub zastanów się ile sam chciałbyś wiedzieć. Nigdy nie zdradzaj zakończenia ani ważnych elementów fabuły, ale postaraj się zachęcić czytelnika do poznania powieści. Zarzuć haczyk, który go przyciągnie lub wspomnij o wadach, które niszczą książkę.

recenzja a opinia

Według definicji recenzja jest gatunkiem o schematycznej strukturze: zawiera elementy informacyjne, analityczno-krytyczne i oceniające. Kompozycja recenzji jest dostosowana do wymogów tematycznych dzieła, określonego odbiorcy, specyfiki medium, w którym recenzja jest publikowana. Krytyczne lub pozytywne omówienie utworu artystycznego lub naukowego, którego celem jest poddanie ocenie wartości tego dzieła w oparciu o powszechnie przyjęte kryteria lub w sposób czysto subiektywny.* 

Mówiąc prościej: tekst, który piszesz możesz  nazwać "recenzją" tylko wtedy, gdy spełnia on  szereg warunków, zatem nie obrażaj się gdy ktoś zarzuca Ci, że napisałeś opinię a nie recenzję. Większość tekstów o książkach w blogosferze to opinie i nie ma w tym nic złego. Jeśli czujesz, że Twoim powołaniem jest pisanie recenzji godnych prawdziwego krytyka – zgłębiaj temat.

własny styl

Nie zapominaj o własnym stylu. Nie kopiuj innych opinii i pomysłów. Odważ się pokazać w recenzji siebie, nawet jeśli masz wrażliwość kuli do kręgli lub dziwaczne poczucie humoru ☺Recenzja książki wymaga specyficznej lekkości pióra, może zawierać cechy felietonu, może być całkiem swobodna lub sztywna i merytoryczna, jednak zawsze powinna być rzetelna i prawdziwa. Jesli masz wątpliwości, czy to co napisałeś nadaje się do publikacji odczekaj dzień, dwa i przeczytaj tekst ponownie, a potem odpowiedz sobie na pytanie: czy Ciebie by to przekonało?

A Ty jakimi zasadami kierujesz się pisząc recenzje? Daj znać w komentarzach, wspólnie stwórzmy listę zasad, by wszystkim czytało się lepiej.

Życzę Ci samych dobrych tekstów ☺

* recenzja wg wikipedii