Jak bardzo trzeba kogoś kochać, by oddać mu słońce? Jak wiele trzeba stracić, by docenić nowe życie? Jak wiele trzeba poświęcić, by odzyskać cały swój świat? "Oddam ci słońce" to najpiękniejsza młodzieżowa powieść, jaką miałam okazję czytać. Kipiąca sztuką, promienna i poetycka, a do tego tak pełna treści, że nie da się jej opowiedzieć w kilku zdaniach. Jednym słowem – genialna.

Bliźnięta Jude i Noah to jedna artystyczna dusza w dwóch ciałach, wzajemnie dopełniających się. Choć są skrajnie różni, pasują do siebie niczym dwie połówki pomarańczy. Jude jest odważna, wręcz zbyt brawurowo podchodząca do życia. Równie często skacze z klifu, co zakochuje się w nieodpowiednich chłopakach. Noah natomiast, z całą swoją nieśmiałością i wewnętrzną wrażliwością analizuje uczucia i własną seksualną tożsamość, a w jego głowie zamiast myśli przepływają obrazy. Bliźnięta są ze sobą bardzo blisko, aż do momentu, gdy w dramatyczny sposób niszczą siebie nawzajem. Dlaczego? Jakie niewybaczalne grzechy popełniają? Do czego doprowadzi wzajemna zazdrość i niezrozumienie? Przeczytajcie. 

Od czasów "Eleonory i Parka" Rainbow Rowell nie czytałam tak dopracowanej i pełnej historii. Jandy Nelson, autorka wielokrotnie nagradzanej powieści "Niebo jest wszędzie", stworzyła historię nasyconą sztuką i wręcz buchającą emocjami, w której tak wiele się dzieje, że trudno opisać i opowiedzieć poszczególne wydarzenia. Losy bliźniąt poznajemy naprzemiennie z perspektywy Jude i Noah, będących subiektywnymi narratorami powieści. Wrażenia potęgują skoki w czasie, bowiem rodzeństwo opisuje swoje poczynania w wieku 13, 13 i pół a potem 16 lat. Retrospekcje początkowo wprowadzają zamęt, zmieniają nastawienie czytelnika, który kibicuje naprzemiennie Jude lub Noah. 

Autorka sprytnie manipuluje wydarzeniami tak, by na końcu zaskoczyć spójnym, przemyślanym i dającym do myślenia finałem. Czytając powieść nie sposób zająć jednoznacznego stanowiska wobec bliźniaków. Oba wątki są równie szczegółowe, obszerne i fascynujące, choć moje serce zdobył Noah. Jego wrażliwość, artystyczna dusza i historia pierwszej miłości niemal złamały mi serce, a opisy stanów emocjonalnych wyczerpywały mnie totalnie. Kontrowersyjny wydźwięk jego opowieści jest czymś zupełnie nowym w literaturze, nie znam drugiej książki, w której tak otwarcie pisano by o homoseksualizmie nastolatka. Mało tego, wątek ten był tak uroczy, dramatyczny i przekonujący, że z całą mocą kibicowałam Noah, by wreszcie zyskał spokój i szczęście.

"Czuję w ustach metaliczny smak. Brian czyta tytuły na grzbietach książek, jakby mieli go z nich odpytywać.
– Kocham cię – mówię do niego, ale wychodzi mi: – Cześć.
– Ja też, strasznie – odpowiada, tylko brzmi to jak: – O, cześć, stary."

Przekonała mnie również opowieść Jude, dziewczyny rzeźbiącej piaskowe kobiety. Choć wykorzystano jej niewinność, traciła sens życia i rozmawiała z duchami nie sposób jej nie współczuć. Podobał mi się wątek miłosny, choć akurat nie on w historii Jude był najważniejszy. Większe znaczenie miał fakt zagubienia przez nastolatkę marzeń i zazdrość o rodzica, który bardziej doceniał artystyczny talent Noah. Dziewczyna czuła się tą gorszą połówką pomarańczy, nie wierzyła w siebie i swój talent, co doprowadziło do destrukcyjnych zachowań. Między bliźniakami wyraźnie widoczna była rywalizacja o względy rodziców, oraz o to, czyj talent jest większy.

"Aż w końcu otwiera jedno oko i przyłapuje mnie na tym, że go podziwiam. "Już po tobie", mówi jego uśmiech. Zamyka oko.
– Szkoda, że nie jesteś zainteresowana.
– Nie jestem! – wołam, padając znów na piasek. – To tylko artystyczna ciekawość. Masz niezwykłą twarz.
– A twoja jest powalająco piękna.
– Ale z ciebie flirciarz – mówię, cała aż musując. (...)"

Z biegiem lektury poznajemy wydarzenia po trzech latach od momentu ubiegania się o miejsce w artystycznej szkole. Noah i Jude przeszli totalną transformację, stali się zupełnie innymi ludźmi, a więź między nimi prawie przestała istnieć. Obserwowanie takiego stanu rzeczy, choć bolesne dla czytelnika, pozwala dostrzec, jak wielką wartością jest rodzina. Możemy przekonać się, że błędne decyzje determinują dalsze życie młodego człowieka, a dramatyczne doświadczenia niszczą stabilność psychiczną, którą niezwykle trudno odbudować. 

Autorka porusza ogrom wątków, zazdrość w rodzinie, zachwianie więzi, nierówny rozkład miłości do dzieci, pierwsze związki nastolatków, kłopoty z tożsamością seksualną, zmagania z talentem, który niszczy normalne życie i uwrażliwia człowieka, tworząc jednostkę aspołeczną. Nelson zadbała też o bogactwo wątków pobocznych stanowiących idealne tło dla przemian "NoahiJude". Uwielbiam kreacji postaci. Wspaniale nakreśleni bohaterowie żyli własnym życiem, wpływając na emocje czytelnika i nie pozwalając o sobie zapomnieć. To ogromna gromada charakterów występujących w młodzieżowym środowisku. Wrażliwy Noah, krnąbrna Jude, cudowny, choć złamany życiem Oscar i mój ulubiony Guilermo to plejada moich osobistych gwiazd, którzy sprawili, że ciągle myślę o tej powieści i po raz pierwszy żałuję, że "Oddam ci słońce" jest powieścią jednotomową... 

Powieść Jandy Nelson jest idealnym materiałem na film propagujący ponadczasowe idee wśród nastolatków – tolerancję, pogoń za marzeniami, nawiązywanie silnych więzi czy też życie zgodnie z tym, co dyktuje serce. Nasycona emocjami i kontrowersyjnymi tematami, pokazuje dojrzewanie młodych ludzi i konflikt rodzeństwa. Uczy poszanowania inności, pokazuje wagę pierwszej miłości i zalążków namiętności, które są dla dojrzewającego człowieka kluczowe. Otacza czytelnika mgiełką tajemniczości, krzewi w sercu wrażliwość na sztukę i ukazuje w pełnym świetle psychikę utalentowanego artysty, który niekoniecznie pasuje do współczesnych czasów. 

Piękny, niemal poetycki język autorki sprawia, że powieść jest perełką wśród literatury młodzieżowej, a poruszane tematy czynią z niej wartościową lekturę, przemycającą ideę równości i podkreślającą wagę marzeń. To książka po trosze słodka i smutna, czasem ckliwa i romantyczna, a za chwilę gorzka i dramatyczna. Mimo wyraźnie młodzieżowego klimatu może być ciekawym doświadczeniem dla każdego. By poczuć, zrozumieć i nauczyć się czym jest dojrzewanie. Serdecznie polecam.

Szczegóły

Tytuł: Oddam ci słońce

Autor: Jandy Nelson

Przekład: Dominika Cieśla-Szymańska

Wydawnictwo: Moondrive/Otwarte 2015

Ocena

Treść: 5+/6

Styl: 5+/6

Okładka: 5+/6

Recenzja powstała we współpracy z portalem Duże Ka